To present or not to present… that’s the question

Maandag mocht ik voor Kenaz een workshop inleiden over presentatietechnieken. De workshop kaderde binnen een Doctoral Symposium voor computerwetenschappers uit heel de wereld. In Leuven kregen zij de kans om in het kader van hun doctoraat van gedachten te wisselen over hun projecten.

De workshop die ik met een collega gaf ging over het maken van een goede presentatie. We begonnen met het uiteenzetten van drie basisconcepten over presenteren: geef je publiek iets, verras je publiek en geef betekenis aan de rauwe feiten die je presenteert. We namen onszelf voor dat we enkel wilden dat ze die drie concepten zouden meenemen, niets anders. Geen gedetailleerde wetenschappelijke onderzoeken, geen complexe theoriën noch schema’s. Geen zijsprongetjes. Enkel die drie concepten. De resultaten waren verbuffend. Waar de kritische doctorandi eerst met een beetje argwaan keken naar de strak gedesignde en eenvoudige slides zag je ze stilaan een klik maken. En ontzettend straf: op het einde van de workshop had ik iedere wetenschapper hele slides van zijn oude presentatie zien deleten en vervangen door één enkel woord, een sprekend beeld,… Onbetaalbaar, zoiets.

Achteraf kwam er een discussie op gang. Zij als wetenschappers, die hun reputatie zagen staan of vallen met de hoeveelheid wetenschappelijke, onderbouwde informatie die ze konden bieden of genereren, vreesden dat hun proffen hen zouden uitlachen. Hun onderzoek terugbrengen tot de drie essentiële concepten, dat kon je toch niet maken?

We kwamen tot de ontdekking dat we, in het allerprilste begin, onszelf een existentiële vraag moesten stellen: ‘wat doe ik daar vanvoor op dat podium?’ Wat is mijn meerwaarde? Wat geef ik extra als ik mijn onderzoek naar het grote scherm breng? Eigenlijk kan je stellen dat de informatie die we met ons publiek willen delen heel gedetailleerd kan zijn (cijfers, onderzoeken, details). Wanneer we bijvoorbeeld feedback willen over de manier waarop onze resultaten tot stand gekomen zijn, over de manier waarop we onze zinnen construeren,… Aan de andere kant kunnen we ook heel essentiële informatie meegeven (sleutelconcepten, principes, structuur van ons verhaal, voordelen en nadelen van ons product,…). En daar tussen bevindt zich natuurlijk alles wat een beetje van de twee heeft.

Willen we het hebben over de details, dan kunnen we beter een artikel schrijven, een paper, een boek, een brief, een e-mail. Daarin kan je al die details op je gemak nakijken en bekritiseren. Hebben we het over de essentie, dan is het aangewezen om een presentatie te geven. Eén, maximaal drie sleutelconcepten, op een inspirerende manier aan elkaar gepraat met een verhaal, sprekende beelden,… Een reden waarom er zoveel slechte presentaties op de wereld zijn, is omdat veel mensen die existentiële vraag niet durven stellen en ervan uitgaan dat een presentatie de logische tool is. Jammer.

En de computerwetenschappers? Die namen zichzelf voor om

• hun presentatie tot de essentie terug te brengen
• te versterken met visueel sprekende slides
• hun details te houden voor hun hand-outs, hun wetenschappelijke artikels, hun doctoraat

Johan gaf in een vorige post feedback op Al Gore: “… goed verhaal, mooi verpakt, maar wat ik liever zie: de harde waarheid!” Wel, als ik Al Gore was, ik zou mijn presentatie exact houden zoals hij was, maar ik zou een boek schrijven waar natuurwetenschappers hun duimen en vingers van af konden likken. Met voldoende details, wetenschappelijk onderbouwde feiten, onderzoeken, referenties,…